Auteur: Bram Wolthoorn

De Hebreeuwse bijbel, het Oude Testament, kent drie afdelingen: de Thora (wordingsgeschiedenis en bevrijding/uitleiding), de Profeten (reflectie hierop met richtinggevende en waarschuwende woorden) en de Geschriften. Hierin wordt verteld hoe alles een plek krijgt in het dagelijkse leven van mensen. De geschriften beginnen met 150 psalmen en staan in het hart van de Hebreeuwse bijbel. Klagen, smeken en lofzang wisselen elkaar af. Dit komt dichterbij ons zelf met de woorden uit de overdenking: “Wij komen er allemaal in voor, dat wil zeggen, ieder van ons kan zich erin herkennen. Net als bij het lezen van een goed boek, of het zien van een goede film, kan het je zomaar overkomen dat je ontdekt: dit gaat over mij! Dit ben ik. Mijn leven, mijn verhaal is al gekend, nog voor ik werd geboren”. Op deze zondag beginnen we met een vieringenserie over de psalmen. Psalm 1 en 2 staan nu centraal? Hoe word ik een goed mens? Psalm 1 in de hertaling van Huub Oosterhuis begint met ‘Goed is dat je niet doet wat slecht is’. Dat geeft stof tot nadenken, kiezen tussen wat deugt en niet deugt. Elke dag maken wij keuzes. In psalm 2 komt de naar ‘goed’ zoekende mens erachter dat er niet altijd stromen levend water voor haar of hem staan te wachten, maar dat heersers en machthebbers de eenvoudige individuele mens als speelbal gebruiken. Dit kan leiden tot onverschilligheid en dat is koren op de molen van de despoten zegt psalm 2. We willen boven deze onverschilligheid uitstijgen met dit fragment uit de overdenking: “Wie is die mens waarin de Ene neerdaalt? Tja, we denken onmiddellijk aan Mozes, die de lammeren zal weiden, zal bevrijden uit Egypte, uit angstland, uit benauwenis. We denken aan Jezus, de goede herder. Maar het is in ieder van ons in wie de hartstocht ademt! Jij leraar, jij timmermanszoon, jij schoonmaker, jij verpleegkundige, jij en ja ook jij!”

Tot slot: Een hartelijke groet aan alle lezers,

Ben Hoexum

Er is een mooie link tussen het scheppingsverhaal en het verhaal van Pinksteren. Een nieuw begin, ‘in de beginne’ is te lezen als ‘in beginsel’. Niet de tijdsaanduiding, maar het uitgangspunt is het vertrekpunt: in woestheid en leegte ligt de oerkracht van de ademtocht (Ruach). Met Pinksteren komt er een kracht van buiten, citerend uit de overdenking: “We weten allemaal dat we diep in onszelf een bron van kracht hebben. We kunnen voor dingen warmlopen, we kunnen enthousiast worden over iets, we kunnen verliefd worden op iemand. Het gaat hier om eigen emoties en eigen gevoelens. Maar de opwinding, het enthousiasme en de verliefdheid worden opgeroepen door iets dat buiten onszelf ligt. Door een ander mens, door een situatie, door een confrontatie met onrecht of iets anders. De geestkracht zit in onszelf, maar wordt gevoed door dingen die buiten onszelf liggen”. Welke krachten raken ons en wat roepen ze op? Speelt God, die bevrijder is en levenskracht, een rol in wat ons ten diepste raakt? Breken we onze muren van vooroordelen af? Als ik mijn deur sluit voor mijzelf sluit ik daarmee ook vooral anderen buiten. Met de zin uit de overdenking: “Wanneer je mensen ommuurt, pest en treitert, het dagelijks leven onmogelijk maakt en steeds weer stukken van hun land ontneemt, moet je niet vreemd staan te kijken dat op een dag de onvrede geuit wordt in geweld” staan we midden in het voortdurende conflict tussen Israël en de Palestijnen. Hoe kan dit ooit omgevormd worden tot een oase van vrede? Het begin kan liggen in ieders leven zoals in de slotwoorden van de overdenking: “Vrede, solidariteit en humaniteit zijn niet naar de marge gedrongen, maar staan op de eerste bladzijde en kunnen daadwerkelijk geleefd worden in de omgang met elkaar.”r wilt verstaan. Dat verstaan speelt een grote rol in het Pinksterverhaal zoals we dat in het boek Handelingen van de Apostelen tegen komen. Ze verstonden elkaar, ondanks dat ze verschillende achtergronden en talen spraken. Het verhaal zegt niet dat de verschillen worden opgeheven, wel dat ze met de neuzen dezelfde richting in gingen staan. Welke richting is dat? De levensadem en de geestkracht die ‘van godswege’ geschonken wordt is een leven-schenkende en bemoedigende kracht die ons stuwt in de richting van bevrijding en een nieuwe omgang met elkaar.

Terugblik 10/11 april: Wij hebben kunnen kijken en luisteren naar het leerhuis en vesper in Eindhoven. Het thema is “Mystiek en verzet”. Het bekende verhaal van de profeet Elia en de afgod Baäl is zo herkenbaar in de actualiteit van vandaag en in alle eeuwen, die ertussen liggen. Het gedrag van Baäl, de god van bezitters en macht, wordt religieus gelegitimeerd en vertolkt door zijn 450 profeten. Elia stelt de keuze: God of Baäl. Hij laat de profeten ombrengen. Deze overwinning blijkt geen overwinning te zijn. De macht (koning Achab) blijft zitten en Elia komt in gevaar, slaat op de vlucht en trekt zich – op zichzelf teruggeworpen – terug in de woestijn. Het is dweilen met de kraan open. Herkennen wij dat? En maar geven, en maar solidair zijn, dan komt er een moment: ik ben er klaar mee. Elia voelt zich helemaal alleen en raakt in een crisis. Storm, aardbeving, vuur, stilte, stem, zwijgen. Wat een hectiek! Toch kun je niet vluchten voor de wereld, waarin je leeft. De stem van be’stem’ming is: terug gaan. Als Elia denkt dat hij er alleen voor staat is er een verrassende wending in het verhaal: 7000 mensen hebben niet voor Baäl geknield en meegelopen met de corrumperende macht. Die 7000 had hij in zijn teleurstelling over het hoofd gezien. Kijk goed: je hoeft het niet alleen te doen.

Bekijk hier de leerhuis/vesperviering van SOVE (Stichting oecumenische vieringen Eindhoven) van zaterdag 10 april.

Terugblik van Palmzondag tot Paaszondag: De “Stille Week”. Een week, die uitloopt op de stilte na het sterven, de stilte van het graf op “Stille Zaterdag”. Ook het “Hosanna” en het “Kruisigt hem” van Palmzondag eindigt in stilte en verdriet. Ons geweten wordt gewekt, ben ik heerser (koning op een paard) of ben ik dienaar (koning op een ezel)? Wij volgen op Witte Donderdag Jezus op zijn weg naar het einde, een bevrijdende weg die om durf vraagt om door de knieën te gaan om de voeten van een ander te wassen. Dat is iets anders dan hoog te paard. Kan ik het volbrengen? Kan ik deel worden van een overstijgend geheel? Een wereld vrij en solidair. Het kan je leven kosten. Maar ze bestaan, de stervende mensen die fier en rechtop afscheid nemen. Ze schenken hun leven en blazen geestkracht in. Voor het loslaten laten ze een blijvend teken na. In het breken van het brood en het drinken van de wijn ontmoeten we God als bondgenoot op de levensweg als bron van kracht: tot het uiterste gaan in liefde en solidariteit. Op Goede Vrijdag komen ‘klokkenluiders’ voorbij. De bijbelschrijvers kennen dit woord niet, maar zouden het vandaag zeker gebruikt hebben. Klokkenluiders wordt vaak groot onrecht aangedaan. Ze moeten zwijgen, want ze brengen het systeem in de war. Het recht gaat verloren in een machtsspel. Macht kan niet zonder tegenmacht. Hoe bizar is het of juist misschien wel heel treffend, dat van Witte Donderdag tot de vroege uren van Goede Vrijdag in Den Haag macht en tegenmacht zo’n grote rol spelen. Jezus wordt door de macht van een summier bedenkelijk proces gekruisigd. Elk verweer aan een kruis is onmogelijk. Met zijn trouw aan de weg van liefde, vrede en recht schenkt Jezus in zijn lijden levenskracht.

Op Paasmorgen is het thema “Kies het leven”. In het slot van de overdenking klinken deze woorden: “Pasen plaatst ons voor zo’n keuzemoment: kies ik de dood of het leven? Jezus, kiest het leven. Dat lijkt in tegenstelling tot wat het verhaal allemaal vertelt. Maar hij kiest het leven, met als uiterste consequentie dat hij moet sterven. Wie over de muren van het bestaande heen kijkt is nu eenmaal een gevaar voor wat gevestigd is en een bedreiging voor wie de touwtjes in handen heeft. Wie over de muur kijkt ziet dat wat realiteit is voorbij zal gaan en dat er meer opties zijn dan het gangbare.

Volgelingen van Jezus zijn geen mensen die geloven dat Jezus het allemaal voor ons geregeld heeft, maar mensen die geloven dat het laatste woord niet is aan de doodlopende weg van geld en macht en bezit, van status quo en ‘zo is het altijd gegaan’. Er is een keuze, een andere optie: namelijk die voor het leven dat ruimte biedt aan iedereen. Een keuze mensen mens laat zijn, dieren dier laat zijn, aarde aarde laat zijn. Een beloofd land van melk en honing is de bijbelse metafoor voor dat toekomstland. Jezus noemde deze toekomst ‘het koninkrijk Gods’ dat er al is en tegelijk nog gerealiseerd moet worden. Dat is onze opdracht voor het leven in navolging van hem.”

Alle uitzendingen zijn nog steeds terug te kijken en blijven beschikbaar op YouTube – Ekklesia Breda.