Zondag 17 september ’23

Zondag 17 september 2023
09.30 uur: drs. Nel Roggeband-Baaij, Tholen
Collecten: 1ste Kerkrentmeesters 2de Gemeentegids GastVrij

Zondag 17 september ontvangen wij Nel Roggeband als voorganger in de dienst die om half tien begint. In haar preek zal het gaan over Jacob’s droom in Betel. Daarin zegt God tegen hem “ Ik zal je niet verlaten en je doen terugkeren op deze grond, totdat ik echt heb gedaan wat ik tot jou heb gesproken!”
Jacob wordt wakker uit zijn slaap en zegt “Waarlijk…hier, in dit oord, is de ENE en ik heb het niet beseft!”

Scheppingsperiode*

De maand september valt samen met de scheppingsperiode. De jaarlijkse tijd waarin door de Raad van Kerken aandacht wordt gevraagd voor onze houding en verhouding tot de schepping.

De vraag naar de plaats en de rol van de mens in het grote geheel van de schepping is voortdurend aan de orde in het bijbels verhaal. Bijvoorbeeld in de scheppingspsalmen. In bijna alle psalmen die de schepping bezingen en loven, wordt ook de verbinding met de mens binnen die schepping gelegd. Niet zelden in de vragende vorm: Wat is dan de mens, dat Gij aan haar denkt? Mens, wie ben je, dat je wordt geweten? Wat ben ik dan helemaal dat Gij mij wilde? In de scheppingspsalmen zijn mens en schepping onlosmakelijk verbonden. En de grootsheid van die schepping, waar de mens dus deel van is, doet de mens vertwijfeld, verbaasd, de vraag stellen: als dit allemaal uit handen van de Ene komt, die bergen en rivieren, die bossen en die sterrenhemel, zon en maan, en ik kom ook uit de hand van die Ene, wie ben ik dan te midden van al die grootsheid, dat ik klein en nietig me gekend mag weten?

Ondanks dat bondgenootschap is er toch een probleem. Namelijk dat de mens zich niet zo zeer als onderdeel maar als heerser over die schepping gedraagt. Dit wordt vaak gevoed door teksten zoals in de scheppingspsalmen of scheppingsverhalen: de schepping is aan onze voeten gelegd, God gaf de mens de opdracht om over de aarde te heersen. Niet zelden zijn teksten en gedachten als deze vertaald als een vrijbrief om met de aarde, de natuur en de dieren te doen en laten wat wij maar willen.

Dat heersen is dan ook een ingewikkeld begrip. En vraagt om herdefiniëring. Want hoe zou in een boek dat als rode draad heeft: bevrijding, beloofd land, wegtrekken uit angstland, sta op en ga leven, opgeroepen kunnen worden tot het onderdrukken van het ene door het andere schepsel? We dienen dat heersen te lezen vanuit een ander perspectief. Het zogenoemde ‘heersen’ is verbonden met het perspectief van het dienende koningschap, het dienende leiderschap dat hoort bij die Thora en bij die beweging van bevrijding op weg naar wat Jezus ‘Koninkrijk Gods’ noemt. Bijbelse ‘heersen’ is dan: beheren, behoeden, zorgen voor, beschermen. Niet alleen maar omdat wij in onze tijd van het begrip heersen af willen, maar omdat ik denk dat het ook echt anders bedoeld is. Wanneer de bijbel, wanneer de scheppingspsalmen de afgedaalde God bejubelen, die zich in elk klein onderdeel van de schepping aan ons wil tonen, hoe zouden wij als mens van diezelfde God dan de vrijbrief kunnen krijgen om uit te buiten, te vernietigen, te verzuren en leeg te plunderen, ten behoeve van eigen gewin? Dan mag ik dus doen en laten met God wat ik wil. Dan is God van mij en span ik God voor mijn karretje.

Heersen als beheren, behoeden, de armsten het meest. En onder de armsten bevindt zich ook onze uitgebuite aarde. Ons wordt een verantwoordelijkheid in handen gegeven: behoed en beheer al wat leeft en wat is. De aarde is geen geschenk waarmee we mogen doen wat we willen. De ‘kroon van de schepping’ is verantwoordelijk voor het behoud en de voortgang, de toekomst van heel die aarde met al wat is en ademhaalt.

Franck Ploum, voorganger Vrijzinnige Gemeente Zierikzee


*) Deze meditatie wordt ook geplaatst in de Schouwen-Duivelandse kerkbode van 1 september 2023.

Afscheid terugblikken

Al enkele decennia wordt vaak een terugblik gegeven op de inhoud van onze diensten. De vraag is hoe groot de toegevoegde waarde is bij de mogelijkheid van terugluisteren en zelfs nalezen van de toespraken van onze voorganger Franck Ploum op de website. Dit biedt een keuze voor het geheel, terwijl een terugblik er slechts een deel van is. Uiteraard is de leeskans in de kerkbode hoger dan een actieve handeling van de lezer richting website. Maar toch, wegen tijd en energie hier wel tegen op? Het luistert nauw om zo goed mogelijk de essentie, de rode draad, te omschrijven. De kerkenraad heeft besloten als regel te stoppen met terugblikken en dit alleen te doen indien er een directe aanleiding is. In plaats daarvan wordt een vaste vermelding opgenomen, waarin de terugblik verwijst naar de mogelijkheid van terugluisteren en nalezen.

Zierikzee, 6 aug.’23

Zondag 24 september ’23

Zondag 24 september 2023
11.00 uur: mw. Lieke Bosveld, Zierikzee
Collecten: 1ste Kerkrentmeesters 2de Bloemenfonds

Zondag 24 september zal ons gemeentelid Lieke Bosveld de dienst leiden. Lieke blikt vooruit: “Woestijn”. Wij hebben hier geen woestijn, maar wellicht wel “woestijnervaringen”. Moeilijke tijden in ons leven. Tijden die vragen om bezinning. Wat is mijn leven nu nog? Hoe moet ik verder? Het voelt als leegte. Maar misschien kan het veranderen in ruimte om met voorzichtige stapjes verder te gaan. Wat is daarvoor nodig? Is “gaan in het spoor van Jezus” mogelijk een weg voor ons?

Deze dienst begint om elf uur, en na afloop is er ontmoeting in het kerkcentrum met koffie of thee.

Zondag 3 september ’23

Zondag 3 september 2023
09.30 uur: mevrouw Barbara Veenman, Capelle aan den IJssel
Collecten: 1ste Diaconie 2de Kerkrentmeesters

Barbara Veenman komt voor het eerst naar ons als gastvoorganger. Naast remonstrants theologe is zij ook auteur van historische romans en verhalenbundels. Al twintig jaar weet zij met haar boeken lezers in het hart te raken. Zij leidt haar overdenking als volgt in: “We hebben ze allemaal weleens meegemaakt in ons leven, momenten waarop we het liefst de handen voor de ogen zouden willen slaan, of de vingers in de oren zouden willen stoppen, om – al was het maar voor even – niet langer met de situatie waarin we ons bevinden geconfronteerd te hoeven worden. Met gesloten ogen en oren stilletjes op een stoel blijven zitten tot de bui is overgedreven lijkt echter geen optie voor de man uit Nazareth te zijn.  Als Jezus tijdens één van zijn reizen een blindgeborene ontmoet, opent hij deze de ogen door diens oogleden te bestrijken met modder en speeksel. Het is een wonderlijk verhaal, dat op menigeen indruk zal hebben gemaakt… maar waarom komt er eigenlijk modder bij kijken om iemand weer op weg te helpen? En speeksel? Is het niet buitengewoon vernederend om iemand in te smeren met modder en speeksel?

We lezen vandaag delen uit het boek Genesis (2: 4b-8) en het Evangelie naar Johannes (9: 1-11).”

In memoriam Cor Priemus

Op woensdag 10 augustus jl. overleed na een laatste moeilijke levensperiode op 96-jarige leeftijd Cornelis Philippus Priemus. Een half jaar verbleef hij in De Wieken, waar hij elke dag trouw werd bezocht door zijn vrouw Janny. Daarvoor woonden ze in de Manhuisstraat en weer daarvoor jarenlang in de Moggestraat.

Als jongetje van 10 kende ik hem al. Hij was fietsenmaker in de Jacobstraat bij de fa. De Jonge. Later ging hij bij Smit – Bolnes werken. Samen met Cor – hij als diaken – in de kerkenraad gezeten toen Jan Assendorp predikant in onze gemeente was.

Cor is jarenlang als vrijwilliger werkzaam geweest bij onze stedelijke brandweer. Ook heeft hij zich jarenlang nuttig gemaakt als bezorger van ons gemeenteblad GastVrij en als medewerker van de jaarlijkse kerkbalans. Hij was een man van weinig woorden, maar altijd bereid iets voor de kerk te doen. Moge Janny en familie sterkte vinden om met dit verlies om te gaan.

Co van der Valk

In memoriam Jacques Rouw

Op 10 augustus overleed ons gemeentelid Jacques Rouw, echtgenoot van Annelies Breugem. Hij werd 77 jaar. Vanwege dementie verbleef hij de laatste weken van zijn leven in Borrendamme. Op 16 augustus namen we in de Gasthuiskerk afscheid.

Jacques werd herinnerd als een vriendelijke, pijp-rokende en eigenzinnige man met veel humor. Hij was ook een creatief kunstenaar en denker. Hij kon op mensen soms wat stug of gesloten overkomen, maar ten diepste was hij zeer geïnteresseerd in de ander en wilde graag het gesprek aangaan. Door beschaamd vertrouwen in eerdere fases in zijn leven, moest je wel altijd even door zijn gereserveerde houding heen. Maar als het contact eenmaal gelegd was en je zijn vertrouwen kreeg dan maakte hij je deelgenoot van zijn enorme denkwereld, kennis en creativiteit. Jacques was enorm belezen. Niet zo zeer om kennis te verwerven, maar vooral wilde hij de wereld daarachter ontdekken. Hij las dan ook veel op het gebied van filosofie, geschiedenis, theologie en politiek. Al zijn indrukken verwerkte hij in gedichten en schilderijen. Die maakte hij vooral als reflectie voor zichzelf en niet zo zeer om te delen met anderen. Jacques verstond de kunst van de verwondering. Hij kon verwonderd het universum met al zijn sterren en hemellichamen in zich opnemen, maar ook de kwetsbaarheid van een bloem kon een diepe verwondering in hem oproepen. Graag deelde hij dit met hen die hem dierbaar waren en leerde ook hen de kunst van de verwondering, hij leerde hen anders naar de werkelijkheid kijken.

Prediker was zijn favoriete bijbelboek. Prediker die geen genoegen neemt met een leven dat gericht is op het gangbare: geld verdienen, macht veroveren, aanzien hebben of bezit vergaren. Dat alles is lucht en leegte en eindigt uiteindelijk met de dood. En wat heeft dat dan voor betekenis gehad? Die vraag was voor Jacques relevant. Hij wilde een betekenisvol leven leiden. En in zo’n betekenisvol leven was, net als bij Prediker, geen plek voor een God, die als stoplap diende voor problemen die je als mens niet kon oplossen. Hij kon niet geloven in een God die aan de touwtjes trok. Hij kon wel geloven in inspiratie, in creativiteit, in mensen die oplossingen bedachten. De drijvende en inspirerende kracht van mensen die opstaan tegen onderdrukking en de lasten verlichten van de slachtoffers, dat was voor hem een goddelijke kracht.

Wij wensen Annelies, de kinderen en kleinkinderen heel veel sterkte met dit verlies.

Moge zijn nagedachtenis ons tot zegen zijn.