Zondag 8 januari 2023

We stonden stil bij het feest dat in de volksmond ‘Driekoningen’ genoemd wordt. Andere namen zijn: Openbaring, maar ook Epifanie, verwijzend naar een oud-Egyptisch gebruik rond de geboorte van het mystieke kind. Letterlijk betekent epifanie: een plotselinge, verwarrende verschijning. En daarmee is het wellicht wel het beste woord voor het verhaal dat de evangelist Mattheus vertelt. De wereldorde is verward, Herodes is in paniek, door een gebeurtenis die hij niet heeft zien aankomen: een nieuwe koning binnen zijn machtsgebied. Mattheüs plaatst het koningschap van Herodes en het koningschap van Jezus lijnrecht tegenover elkaar. Ook onze tijd is vol verwarring. Sinds begin 2020 lijkt niets in ons leven, in onze omgeving, laat staan in onze wereld nog vanzelfsprekend. We hobbelen van crisis naar crisis en we zien hedendaagse koningen zich gedragen als 21e-eeuwse Herodessen. Poetin voorop, maar we kunnen er tientallen aan toevoegen.

Er moet een einde komen aan dit type koningschap, aan deze willekeur van macht en machtsmisbruik. Er moet een einde komen aan het slachtofferen van mensen omwille van de heersende macht. Hoe dat moet gebeuren, laat Mattheüs horen in zijn visie op alle gebeurtenissen en verhalen rond Jezus, zijn leven en zijn kruisdood. En die visie opent hij met een scene waarin Jezus en Herodes tegenover elkaar worden geplaatst als complete tegenpolen, als beeld van oude tijd en van nieuw begin, nieuwe toekomst.

In het evangelie van Mattheüs ligt dan ook het accent op de politieke verhoudingen en de politieke implicaties van Jezus verkondiging. Het is een verhaal over de ware betekenis van koningschap: waarden-gestuurd koningschap tegenover waarden-gestuurd leiderschap. Dat goede nieuws wil de schrijver van het Mattheüsevangelie laten beginnen met dit geboorteverhaal. De dagen van Herodes zijn geteld, er komt een einde aan de macht onderdrukking en de kracht van geweld. Als dat eens waar zou zijn!

Ook onze gemeente is een geroepen gemeenschap die leeft van een waardenverhaal. Dit verhaal is richtsnoer en ijkpunt, omdat we geloven dat dit oude steeds weer actuele verhaal, dit geweten-scherpende verhaal, ons leven kan richten en sturen, ons betere en rijkere mensen maakt. Tegelijk merken we meer en meer dat het ook een tegenverhaal is. Het plaatst ons vaak lijnrecht tegenover het heersende denken. Het botst en schuurt met de realiteit waarin we leven en voorkomt dat we ons zonder meer gewonnen geven, overleveren aan die realiteit, als ware er geen alternatief denkbaar voor dat wat we kennen en om ons heen zien gebeuren.

Onze gemeente wil ook in 2023 een bron van inspiratie zijn, waar de realiteit wordt gewogen in het licht van het geweten-scherpend bijbels verhaal, waar we nooit het geloof verliezen in een andere betere toekomst, nooit de hoop laten varen dat een andere wereld mogelijk is en onze ogen niet sluiten voor al die kleine en grote liefdevolle tekenen die ook in onze tijd licht laten schijnen in soms schijnbaar oneindige duisternis.