Categorie: Terugblik

Met een dienst rond Psalm 145 sloot Franck in de dienst van 22 augustus de
vieringenserie rond de psalmen af. De verwondering en lofzang nemen tegen het einde van het boek Psalmen de overhand.
We lazen Psalm 145 in een vertaling van Huub Oosterhuis, waarin God barmhartig en vriend is.

Klik hier voor de volledige toespraak van Frank Ploum.

Als ergens het belang van ‘Vasthouden en loslaten’ blijkt dan is het wel in het leven met coronamaatregelen. Afstand houden terwijl het verlangen naar nabij zijn zo groot is. Vasthouden aan regels vergt dan loslaten van gewoontes. Vasthouden in het algemeen kent allerlei vaste rituelen, denk maar eens aan je zitplaats in de kerk, in een vergadering of in de huiskamer van een verpleeghuis. Hoe is ons vasthouden aan normen en waarden? Durven wij op te komen voor onrecht en wat doen we als we getuige zijn van discriminatie? Vasthouden en loslaten spelen door heel ons leven heen. Alsof ze elkaar opvolgen. Je kind laten gaan, je huis verlaten als je elders een nieuwe baan hebt, je partner laten gaan door scheiding of dood, je vitaliteit is er niet meer en uiteindelijk is ons eigen leven er niet meer. Loslaten kan veel pijn doen. Loslaten kan ook positief zijn als je bij de overgang van het ene naar het andere verbetering ervaart en andermans gevoel over jou loslaten kan bevrijdend zijn.
De Bijbel staat vol met verhalen over vasthouden en loslaten. Israël trekt weg uit de slavernij van Egypte, verlangt echter terug naar de vleespotten, maar moet wel door om verder te gaan. Daniël staat aan het hof van Babel pal voor de eetgewoontes, die bij zijn geloof horen. De discipelen laten los om Jezus te volgen. Sprekend zijn de woorden van Jezus aan het kruis tegen zijn moeder Maria en zijn discipel Johannes: “Vrouw, zie uw zoon”. Tegen Johannes: ”Zie uw moeder”. Tegelijk vasthouden en loslaten. Verantwoordelijkheid en liefde gaan hand-in-hand. Partners willen graag samen oud worden in één huis. Een natuurlijk verlangen. Totdat het niet meer gaat. Of tot een overlijden. Onder de paraplu van liefde gaat vasthouden over in loslaten.

De dienst stond in het teken van psalm 139, een bekende en door velen geliefde tekst. In de psalm zijn fundamentele vragen aan de orde: Wie ben ik ten diepste? Door wie of wat word ik gedragen? Deze diep menselijke vragen, die raken aan de basis van ons bestaan, zijn in een mensenleven met enige regelmaat aan de orde. De mate waarin we antwoord kunnen geven op de vragen is veelal verbonden met ons vroegste menszijn. De geborgenheid, het vertrouwen, de liefde die er was, of juist niet was, in onze eerste levensjaren werken een leven lang door. Om mens te worden hebben we anderen nodig. Bevestiging, liefde, aandacht zijn onmisbaar, zeker in de jongste levensfase, maar eigenlijk toch een leven lang. Mensen zijn nu eenmaal geen solitaire wezens, die geheel op zichzelf aangewezen hun leven kunnen inrichten en vormgeven, die alle levensvreugde uit zichzelf kunnen halen. Tegelijk zie je dat dit juist wel het adagium van onze tijd is.

Voor het bijbels verhaal gaat er aan die noodzakelijke intermenselijke bevestiging nog iets vooraf. Namelijk dat je je als mens gekend en gedragen, mag weten door God – Ik zal er Zijn. Er is ‘iemand’ (voor de psalmist is God altijd persoonlijk) die jouw leven draagt en die je ten diepste kent. Ja zelfs, nog voor je geboorte. Kunnen wij daar nog op vertrouwen? Bestaat God nog voor ons? Wie kijkt ziet dat er overal ‘god’ om ons heen is: de geldgod, de god van macht en kracht, de god van ik ben groter en de god van de schoonheid en de gezondheid zijn welig tierend om ons heen. Ze trekken aan ons: kom maar, offer aan mij, geef je leven aan mij, dan word je gelukkig, dan geef ik je fundament van bestaan.

Als er een God is, zegt het bijbels verhaal, dan zijn het niet deze, nee, dan is het die Ene: Ik zal er Zijn. Die mensen bevestigt in hun bestaan. Die mensen optilt uit de modder, die mensen fundament van bestaan geeft. Niet omdat ze presteren, hebben, uitblinken, maar omdat ze in al hun gebrokenheid zijn. En, zo zegt dat verhaal, die God vraagt er te zijn, voor elkaar en te dragen in liefde en solidariteit opdat niemand door het fundament van zijn of haar bestaan zakt. En ieder mens weet: ik mag er zijn, ik ben gewild, gekend.

Dhr Franck Ploum is in de dienst voorgegaan.
Zijn voordracht betrof Psalm 71 in de vertaling van Huub Oosterhuis.
In het gebed was de kernzin weergegeven; ‘grondvest u in ons’
De strekking door de psalmist verwoord in deze psalm, ‘ Ik zal er zijn’, God die mij leven doet d.m.v. ‘muziek en zang’ zo moge het zijn tot mijn dood. Wat heeft het de psalmist(ons) opgeleverd. Deze psalm is een opbeurend lied, wat na Corona ook voor ons helend kan werken. Ook voor ons is het een terugblik o.a. op deze corona periode net als voor de psalmist het een terugblik op zijn leven is. De Psalmist zit muurvast in teleurstelling en vraagt, neem me mee! Laat me ’t zien, wat is er mogelijk. Neem me mee naar een hoog nest, waar ik veilig ben, geef me perspectief.. ..even.
God gaat met je mee vanaf het moment van je geboorte. Het is een persoonlijk relaas wat de psalmist laat zien, wat echter voor ons een herkenning is, net als een personage in een film of goed boek, een collectief besef! Het gaat ook over mij! Je leven is gekend. Wat voegt de psalmist hier toe….je geeft richting aan je kinderen m.b.t de opvoeding, hoopt dat ze er wat mee doen. Hoe heb je het zelf gedaan? Wat is er over van wat je zelf belangrijk vond. T.a.v. Franck zelf, o.a. dat plaatsen die belangrijk waren voor hem zelf, waar hij had gestaan, een andere invulling hebben gekregen. Veel veranderd of wordt afgebroken, voor ons allemaal. Dat was ook vroeger al zo, het lijkt steeds sneller, elke tijd zoekt eigen oplossingen.
De psalmist houdt vast aan God, wel d.m.v vragen en aanklachten, ‘waar ben je , waar blijf je’
Ook wij herkennen dat, je eigen rugzak !? Wat we elkaar aandoen! Blijft de vraag voor ons; ‘God’, doen wij er nog iets mee?’ We zijn hier met elkaar, zitten hier…doen er dus iets mee. Het heeft nog betekenis. We vertellen het elkaar toch dat we God in ons midden zien en nodig hebben. Dat we rondom de oude verhalen weer nieuwe verhalen kunnen vertellen. Het verhelderend werkt. We laten ons niet ontmoedigen. Omdat we ergens weten dat het toch zin heeft, het ons tot rust brengt. ‘Ik zal nog proberen op te schrijven wat je tot de Unieke Enige God brengt’. (psalmist)
We willen ons laten voeden door ethiek en moraal, verantwoording voor elkaar. De vluchtelingen, de lhbtq gemeenschap, we zien de pijn van de verschillende groepen.. we kennen het verdriet. We blijven verbonden door het verhaal, we noemen het God. De toekomst van de wereld ligt ook bij ons, we kunnen ervoor kiezen recht te doen. Al is het maar voor 1 mens. Dan zul je zien, voelen en ervaren, ‘ik zal er zijn’ De ervaring van de psalmist geeft weer wanneer je goed doet, je de ervaring hebt van opgetild worden. De levenservaring met de gebrokenheid van het leven, toch zinvol is. Je ook dan van je eigen leven kunt zeggen, dit is het, het is goed zoals het is. Ook in de ogen van de Enige die mij vanaf de geboorte heeft opgetild en gedragen.
‘Ik zal nog eens een harp proberen, een viool bespelen, ik plooi mijn lippen voor een lied, en wat dan klinkt is mijn lied voor jou’ en daar moet je het mee doen en ik ook, zo moge het zijn.

Zondag 20 Juni was mevr. Nel Verburg uit den Haag onze voorganger.
De eerste lezing enkele verzen uit Genesis 1  o.a de woorden dat God sinds het begin schepper van hemelen en aarde is, de aarde woestheid was, maar God zegt: ‘kome er licht’ en er komt licht, God zegt het is goed! God brengt scheiding tussen licht en duisternis.
De tweede lezing is uit Beeldspraak, bijbel voor jonge mensen. Het deel dat volgt op het doden van Abel waarin o.a. de woorden;
Steeds meer mensen. Met alle gevolgen van dien. Mensenlief Mensenleed.  Mensenhart Mensenhaat. Mensenrecht Mensenroof. Mensenleven. Mensendood. Mensenziel.
Dit is geen wereld, dit is de onderwereld. Begin opnieuw.
Maar is het dan helemaal niks? Zijn we terug bij af? Dat kan ik niet geloven….

De Lezing begint met het gedicht van Joost Zwagerman (al met al stelt de schepping niet zo veel voor) waarin hij beschrijft dat de schepping een door God in de steek gelaten plek lijkt te zijn. (niet veel later zal JZ een einde aan zijn leven maken) teleurstelling over de wereld en over hemzelf. God gelooft niet meer in hem. De aarde is woestheid zoals in Genesis staat, het paradijs is gesloten. We zien escalatie van geweld. Van moord naar 7x vergelding naar 77x wraak, met niet veel later de zondvloed die de aarde met water bedekt. Dan is de Bijbel een grimmig boek.
Veel lijkt er niet veranderd, kranten van toen zouden geen nieuws zijn. Mensenleven Mensendood Mensenziel.
Bloed roept, wraak antwoordt. Ook nu zien we dat zonder einde, escalaties, oorlogen die niet voorbij gaan, er kan nog een lange lijst toegevoegd worden van mensonterende situaties /mensenrechten geschonden.
Ook besmettelijke ziekten vellen velen, zoals nu door corona het geval.
Maar we horen de Eeuwige zeggen: er kome licht. Licht is sterker dan de duisternis. De Eeuwige heeft niet gewild dat de mens in het donker zijn weg moet zoeken, ook niet alleen.In een stal werd een kind geboren en groot geworden antwoordde hij op de vraag; ‘hoe vaak moeten we de ander vergeven, 7x?  Niet 7x maar 70×7.’ Vergeving is oneindig meer dan wraak. Door wat de mensen van hem zagen leerden zij elkaar verstaan, konden vertellen dat God niet loslaat. Dat Hij doorgaat met wat Hij eens met ieder van ons begonnen is.
Vandaag klinkt het nog: kome er licht. Steeds opnieuw, we mogen dat geloven en vieren, vertrouwen op dat Licht en op die God, de kracht die ons draagt de grond onder ons bestaan. Het Geheim waardoor we kunnen volhouden. Leven in het Licht, dat meedragen en uitstralen. Daar is moed en uithoudingsvermogen voor nodig.
‘Loesje’ zei het zo:”leven is het meervoud van Lef” De vraag is waar wij dat lef vandaan halen, hoe wij ons hart openstellen, hoe wij in beweging komen. In beweging komen, dat is precies waar het om gaat.Moet alles op zijn kop? ja dat is nodig….Want onze manier van leven is vaak geen leven zoals de Eeuwige dat bedoeld heeft. We hebben mensen nodig die ons vertellen dat het anders kan, tegen alle weten der natuur in, tegen wat gewoon is geworden, mensen zoals Henoch, Noach, Jezus. Mandela, Martin Luther…mensen die spreken over vertrouwen, liefde, een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Mensen met moed. Daar klinken ook woorden van vergeving van vrede, daar blijkt wanhoop een vruchtbare bodem te zijn voor hoop, daar wordt het Licht.Licht dat zorgt voor weer naar buiten richten, opengaan van harten en huizen. Het Licht van de Eeuwige in ons. Wat over liefde gaat, gerechtigheid, het gaat zoals Huub Oosterhuis het verwoord over gedeelde smart, gedeelde vreugde, de aarde een ronde tafel zonder eerste plaatsen waaraan allen verzadigd worden.
Het gaat om het geven van hoop. Het hartstochtelijk volhouden en blijven geloven in het visioen van een nieuwe hemel en nieuwe aarde, bereid zijn daar een begin mee te maken. Dan komt een wereld waarin het licht van de  Eeuwige niet verduisterd wordt, steeds dichterbij. Het overstijgt een mensenleven maar onze Opdrachtgever heeft alle tijd. Hij staat achter ons.Het besef van die dragende kracht is er niet altijd, het kan weer in ons wakker worden en gaan leven, dan zien we een sprankje licht. Volhouden is het ontdekken van tekenen die verwijzen naar de Eeuwige. Om ons heen kijkend zie je ze overal, de vogels, de bloemen, de zon, geurend pas gemaaid gras, de regenboog…allemaal sporen die naar de Eeuwige verwijzen.  Ook vriendschappen zijn een teken van Gods aanwezigheid. Je gezien en gekend weten, aandacht helpt mensen in moeilijke tijden vol te houden. Ook nu zijn er mensen die opkomen voor hen wiens naam vergeten is, mensen die in waarheid proberen te leven.
Liefde huilt, liefde wacht, liefde heeft lief. Hij roept ons om in beweging te komen, op weg te gaan, de weg van vrede en verbinding, voor hen die weet hebben van de gebrokenheid van het bestaan. Zo begint verandering.
Volhouden begint met verlangen, verlangen ons te laten aanraken door het licht dat ons op een ander spoor zet.
Ons bemoedigt en ons vervult er voor elkaar te zijn. Geloven in een mens die niet opgeeft, in een boot die niet zinkt. In een duif die een tak vindt. In de onschuld van een kind. In de veelkleurigheid van de regenboog. In een God die niet loslaat. Dat het zo moge zijn.

De Hebreeuwse bijbel, het Oude Testament, kent drie afdelingen: de Thora (wordingsgeschiedenis en bevrijding/uitleiding), de Profeten (reflectie hierop met richtinggevende en waarschuwende woorden) en de Geschriften. Hierin wordt verteld hoe alles een plek krijgt in het dagelijkse leven van mensen. De geschriften beginnen met 150 psalmen en staan in het hart van de Hebreeuwse bijbel. Klagen, smeken en lofzang wisselen elkaar af. Dit komt dichterbij ons zelf met de woorden uit de overdenking: “Wij komen er allemaal in voor, dat wil zeggen, ieder van ons kan zich erin herkennen. Net als bij het lezen van een goed boek, of het zien van een goede film, kan het je zomaar overkomen dat je ontdekt: dit gaat over mij! Dit ben ik. Mijn leven, mijn verhaal is al gekend, nog voor ik werd geboren”. Op deze zondag beginnen we met een vieringenserie over de psalmen. Psalm 1 en 2 staan nu centraal? Hoe word ik een goed mens? Psalm 1 in de hertaling van Huub Oosterhuis begint met ‘Goed is dat je niet doet wat slecht is’. Dat geeft stof tot nadenken, kiezen tussen wat deugt en niet deugt. Elke dag maken wij keuzes. In psalm 2 komt de naar ‘goed’ zoekende mens erachter dat er niet altijd stromen levend water voor haar of hem staan te wachten, maar dat heersers en machthebbers de eenvoudige individuele mens als speelbal gebruiken. Dit kan leiden tot onverschilligheid en dat is koren op de molen van de despoten zegt psalm 2. We willen boven deze onverschilligheid uitstijgen met dit fragment uit de overdenking: “Wie is die mens waarin de Ene neerdaalt? Tja, we denken onmiddellijk aan Mozes, die de lammeren zal weiden, zal bevrijden uit Egypte, uit angstland, uit benauwenis. We denken aan Jezus, de goede herder. Maar het is in ieder van ons in wie de hartstocht ademt! Jij leraar, jij timmermanszoon, jij schoonmaker, jij verpleegkundige, jij en ja ook jij!”

Tot slot: Een hartelijke groet aan alle lezers,

Ben Hoexum

Er is een mooie link tussen het scheppingsverhaal en het verhaal van Pinksteren. Een nieuw begin, ‘in de beginne’ is te lezen als ‘in beginsel’. Niet de tijdsaanduiding, maar het uitgangspunt is het vertrekpunt: in woestheid en leegte ligt de oerkracht van de ademtocht (Ruach). Met Pinksteren komt er een kracht van buiten, citerend uit de overdenking: “We weten allemaal dat we diep in onszelf een bron van kracht hebben. We kunnen voor dingen warmlopen, we kunnen enthousiast worden over iets, we kunnen verliefd worden op iemand. Het gaat hier om eigen emoties en eigen gevoelens. Maar de opwinding, het enthousiasme en de verliefdheid worden opgeroepen door iets dat buiten onszelf ligt. Door een ander mens, door een situatie, door een confrontatie met onrecht of iets anders. De geestkracht zit in onszelf, maar wordt gevoed door dingen die buiten onszelf liggen”. Welke krachten raken ons en wat roepen ze op? Speelt God, die bevrijder is en levenskracht, een rol in wat ons ten diepste raakt? Breken we onze muren van vooroordelen af? Als ik mijn deur sluit voor mijzelf sluit ik daarmee ook vooral anderen buiten. Met de zin uit de overdenking: “Wanneer je mensen ommuurt, pest en treitert, het dagelijks leven onmogelijk maakt en steeds weer stukken van hun land ontneemt, moet je niet vreemd staan te kijken dat op een dag de onvrede geuit wordt in geweld” staan we midden in het voortdurende conflict tussen Israël en de Palestijnen. Hoe kan dit ooit omgevormd worden tot een oase van vrede? Het begin kan liggen in ieders leven zoals in de slotwoorden van de overdenking: “Vrede, solidariteit en humaniteit zijn niet naar de marge gedrongen, maar staan op de eerste bladzijde en kunnen daadwerkelijk geleefd worden in de omgang met elkaar.”r wilt verstaan. Dat verstaan speelt een grote rol in het Pinksterverhaal zoals we dat in het boek Handelingen van de Apostelen tegen komen. Ze verstonden elkaar, ondanks dat ze verschillende achtergronden en talen spraken. Het verhaal zegt niet dat de verschillen worden opgeheven, wel dat ze met de neuzen dezelfde richting in gingen staan. Welke richting is dat? De levensadem en de geestkracht die ‘van godswege’ geschonken wordt is een leven-schenkende en bemoedigende kracht die ons stuwt in de richting van bevrijding en een nieuwe omgang met elkaar.

Terugblik 10/11 april: Wij hebben kunnen kijken en luisteren naar het leerhuis en vesper in Eindhoven. Het thema is “Mystiek en verzet”. Het bekende verhaal van de profeet Elia en de afgod Baäl is zo herkenbaar in de actualiteit van vandaag en in alle eeuwen, die ertussen liggen. Het gedrag van Baäl, de god van bezitters en macht, wordt religieus gelegitimeerd en vertolkt door zijn 450 profeten. Elia stelt de keuze: God of Baäl. Hij laat de profeten ombrengen. Deze overwinning blijkt geen overwinning te zijn. De macht (koning Achab) blijft zitten en Elia komt in gevaar, slaat op de vlucht en trekt zich – op zichzelf teruggeworpen – terug in de woestijn. Het is dweilen met de kraan open. Herkennen wij dat? En maar geven, en maar solidair zijn, dan komt er een moment: ik ben er klaar mee. Elia voelt zich helemaal alleen en raakt in een crisis. Storm, aardbeving, vuur, stilte, stem, zwijgen. Wat een hectiek! Toch kun je niet vluchten voor de wereld, waarin je leeft. De stem van be’stem’ming is: terug gaan. Als Elia denkt dat hij er alleen voor staat is er een verrassende wending in het verhaal: 7000 mensen hebben niet voor Baäl geknield en meegelopen met de corrumperende macht. Die 7000 had hij in zijn teleurstelling over het hoofd gezien. Kijk goed: je hoeft het niet alleen te doen.

Bekijk hier de leerhuis/vesperviering van SOVE (Stichting oecumenische vieringen Eindhoven) van zaterdag 10 april.

Terugblik van Palmzondag tot Paaszondag: De “Stille Week”. Een week, die uitloopt op de stilte na het sterven, de stilte van het graf op “Stille Zaterdag”. Ook het “Hosanna” en het “Kruisigt hem” van Palmzondag eindigt in stilte en verdriet. Ons geweten wordt gewekt, ben ik heerser (koning op een paard) of ben ik dienaar (koning op een ezel)? Wij volgen op Witte Donderdag Jezus op zijn weg naar het einde, een bevrijdende weg die om durf vraagt om door de knieën te gaan om de voeten van een ander te wassen. Dat is iets anders dan hoog te paard. Kan ik het volbrengen? Kan ik deel worden van een overstijgend geheel? Een wereld vrij en solidair. Het kan je leven kosten. Maar ze bestaan, de stervende mensen die fier en rechtop afscheid nemen. Ze schenken hun leven en blazen geestkracht in. Voor het loslaten laten ze een blijvend teken na. In het breken van het brood en het drinken van de wijn ontmoeten we God als bondgenoot op de levensweg als bron van kracht: tot het uiterste gaan in liefde en solidariteit. Op Goede Vrijdag komen ‘klokkenluiders’ voorbij. De bijbelschrijvers kennen dit woord niet, maar zouden het vandaag zeker gebruikt hebben. Klokkenluiders wordt vaak groot onrecht aangedaan. Ze moeten zwijgen, want ze brengen het systeem in de war. Het recht gaat verloren in een machtsspel. Macht kan niet zonder tegenmacht. Hoe bizar is het of juist misschien wel heel treffend, dat van Witte Donderdag tot de vroege uren van Goede Vrijdag in Den Haag macht en tegenmacht zo’n grote rol spelen. Jezus wordt door de macht van een summier bedenkelijk proces gekruisigd. Elk verweer aan een kruis is onmogelijk. Met zijn trouw aan de weg van liefde, vrede en recht schenkt Jezus in zijn lijden levenskracht.

Op Paasmorgen is het thema “Kies het leven”. In het slot van de overdenking klinken deze woorden: “Pasen plaatst ons voor zo’n keuzemoment: kies ik de dood of het leven? Jezus, kiest het leven. Dat lijkt in tegenstelling tot wat het verhaal allemaal vertelt. Maar hij kiest het leven, met als uiterste consequentie dat hij moet sterven. Wie over de muren van het bestaande heen kijkt is nu eenmaal een gevaar voor wat gevestigd is en een bedreiging voor wie de touwtjes in handen heeft. Wie over de muur kijkt ziet dat wat realiteit is voorbij zal gaan en dat er meer opties zijn dan het gangbare.

Volgelingen van Jezus zijn geen mensen die geloven dat Jezus het allemaal voor ons geregeld heeft, maar mensen die geloven dat het laatste woord niet is aan de doodlopende weg van geld en macht en bezit, van status quo en ‘zo is het altijd gegaan’. Er is een keuze, een andere optie: namelijk die voor het leven dat ruimte biedt aan iedereen. Een keuze mensen mens laat zijn, dieren dier laat zijn, aarde aarde laat zijn. Een beloofd land van melk en honing is de bijbelse metafoor voor dat toekomstland. Jezus noemde deze toekomst ‘het koninkrijk Gods’ dat er al is en tegelijk nog gerealiseerd moet worden. Dat is onze opdracht voor het leven in navolging van hem.”

Alle uitzendingen zijn nog steeds terug te kijken en blijven beschikbaar op YouTube – Ekklesia Breda.

Zondag 21 maart – begin van de lente – kwam de profeet Amos aan het woord. Deze profeet neemt geen blad voor de mond als het gaat om ons gedrag en onze misdragingen. Hij houdt het volk een spiegel voor en laat hen stoppen met de beschuldigende vinger op te steken naar anderen. Deze oproep mogen wij ons aantrekken wanneer het gaat om onze omgang met de leefomgeving. Niet de anderen, maar wijzelf moeten beginnen met stappen zetten: anders gaan leven, consuminderen, met aandacht en vanuit verbondenheid met al wat leeft ons leven vorm en inhoud geven.

Alle uitzendingen zijn nog steeds terug te kijken en blijven beschikbaar op YouTube – Ekklesia Breda.